Тулырак... Фикерләр (6)
Сабантуй
Сабантуй (сабан – плуг, туй – свадьба, ягъни сабан туе – свадьба плуга, сабан бәйрәме мәгънәсендә) – искиткеч күңелле, шау-гөр килеп торган, бар халыкны бер мәйданга туплаучы әлеге бәйрәмнең тарихы бик борынгы төрки бабаларыбызга барып тоташа. Сабан туен язгы кыр эшләре башланганчы, җир кардан әрчелеп язгы кояшның җирне җылыткан беренче нурлары белән бергә үткәргәннәр. Ул иң элек хәвеф-хатәрсез генә җирдән мул уңыш җыеп алуны ялваруны хәтерләткән йолалардан, җиргә корбан бирүдән, аш-су хәстәрләүдән гыйбәрәт булган. Тора-бара чорлар, тарихи вакыйгалар йогынтысында бәйрәмнең уздырыу вакыты, структурасы үзгәреш кичерсә дә асылдагы мәгънәсе, эчтәлеге, әһәмияте: халыкны бер мәйданга җыеп, берләштереп күңел ачуы, көч сынашуы – үзгәрешсез калган. Йөгереш, ат чабышы, көрәш, капчык сугышы кебек ярышларны уздыруны ата бабаларыбыз буыннардан буынга күчереп, саклап килгәннәр.
Ураза (Рамазан)
Кыскача
Ураза тоту – таң атканнан башлап кояш батканчыга хәтле ашаудан, эчүдән, якынлык кылудан, начар сүзләрдән, начар уйлардан тыелып тору.
Таң ату вакыты (утренние сумерки) – иртәнге намаз (аль-фаджр) вакыты,
Кояш бату вакыты (закат) – ахшам намазы (аль-магриб) вакыты.
Сәхәргә ният кылу: «Нәүәйтү ән әсүмә саумә шәһри рамәданә минәл фәҗри иләл мәгриби халисән лилләһи тәгалә». Мәгънәсе: Аллаһы Тәгалә өчен ихлас белән ният кылдым таң вакытыннан башлап, кояш батканчы Рамазан уразасын тотарга.
Авыз ачу һәм дога кылу: «Аллаһүммә ләкә сумтү үә бикә әмәнтү үә галәйкә тәүәккәлтү үә галә ризкыйкә әфтартү фәгъфирли йә гаффәру мә каддәмтү үә мә әххартү». Мәгънәсе: Әй, Аллаһым, шушы уразамны Синең өчен генә тоттым, Сиңа гына иман китердем, Сиңа тәвәккәл кылдым һәм Синең ризыгың белән авыз ачам. Әй, гөнаһларны гафу итүче Аллаһ, минем әүвәлге гөнаһларымны да, соңгы гөнаһларымны да гафу кыл.
